Stoomlocomotief Class A3 “Flying Scotsman”

The Flying Scotsman Een naam die de fantasie vleugels geeft. „Flying Scotsman“ heette de dagelijks om 10.00 uur vertrekkende trein tussen London en Edinburgh. Deze reed al in 1862. Maar vanaf 1924 droeg ook een stoomlocomotief deze naam. Hij behoorde tot de Pacific Class A1, toentertijd de sterkste locomotieven die bij de London and North Eastern Railway (LNER) werden gebruikt. De loc is ontworpen door Nigel Gresley, hoofdconstructeur van de LNER. Op 24 februari 1923 werd de loc als LNER-loc nr.1472 in gebruik genomen, een jaar later kreeg hij zijn klinkende naam en nam hij als nr. 4472 deel aan de British Empire Exhibition in London, waardoor zijn bekendheid enorm groeide. Hij werd het paradepaardje van de LNER en vestigde op 1 mei 1928 een record: Voor het eerst reed een stoomlocomotief de 393 mijl (632 km) tussen London en Edinburgh zonder tussenstop. Hoe was dat mogelijk? Kort daarvoor was de „Flying Scotsman“ uitgerust met een doorlooptender, die niet alleen veel ruimte voor kolen en water bood, maar ook een doorgang naar de eerste wagen van de trein. Zo kon het personeel elkaar tijdens de rit aflossen. De volgende mijlpaal bereikte de loc in 1934. Tijdens een proefrit bereikte de „Flying Scotsman“ als eerste stoomlocomotief in Groot-Brittannië een snelheid van 100 mph (160,9 km/u) - voor de LNER-directie een duidelijk bewijs van de geschiktheid van stoomlocomotieven voor het sneltreinverkeer. Tijdens de Tweede Wereldoorlog moest de „Flying Scotsman“ zijn vrolijke groen omruilen voor een triest zwart uiterlijk, het „Wartime Black“. Na het einde van de oorlog kreeg hij zijn groene lak („apple green“) terug. Bovendien werd hij tot Class A3 omgebouwd. Vanaf 1948, na de oprichting van de British Railways, werden er nieuwe kleuren geïntroduceerd. Ook het bedrijfsnummer werd gewijzigd, in 60103. De loc was een tijd lang blauw („express passenger blue“) gespoten en daarna kreeg hij de groene kleur van de British Railways, „BR Green“, en kreeg hij windleiplaten. Dreigde nu de schroothoop? Nee, een rijke zakenman, Alan Pegler, kocht de loc en liet hem grotendeels in de LNER-toestand herstellen. In 1968 schitterde hij nog een keer op zijn thuistraject. In 1969 ging hij naar de Verenigde Staten en Canada, op een missie voor de Britse internationale handel, en in 1988 deed hij mee aan het „Aus Steam '88-festival“ in Australië, waar hij een jaar later met maar liefst 425 mijl (680 km) een nieuw duurrecord voor stoomlocs bereikte. Nu was hij een internationale beroemdheid. Door financiële problemen kreeg hij meermaals een andere eigenaar. Dankzij een inzamelingsactie in 2004 lukte het uiteindelijk het National Railway Museum in York om de met symboliek beladen machine te kopen en tussen 2006 en 2016 volledig te reviseren. Op 25 februari 2016 was het dan zo ver: Voor het eerst reed de „Flying Scotsman“ weer van het Londense station King‘s Cross naar York, als nr. 60103 in „BR Green“ met dubbele schoorsteen en windleiplaten. Een emotioneel moment voor de grote aantallen spoorwegliefhebbers die deze gebeurtenis bijwoonden. En nu, in 2023, viert deze unieke stoomlocomotief zijn 100-jarige jubileum. Bovendien gaat hij deel uitmaken van het H0-assortiment van Märklin en Trix.