Diesel treinstel 'Northlander'

Er was eens... Zo beginnen de meeste sprookjes en er bestaat daadwerkelijk een trein, die beroemd werd in Europa en in Canada, waarvan de geschiedenis op een sprookje lijkt. Het begint in het jaar 1957, toen de Trans Europ Express (TEE) het reizen per trein in Europa tot een nieuw niveau verhief. De Nederlandse Spoorwegen (NS), die aan de basis stonden van het initiatief voor de TEE, werkten bij de ontwikkeling van het treinstel nauw samen met de Zwitserse SBB. Gezamenlijk kochten zij 5, vierdelige, dieseltrein stellen met een motorvermogen van 2000 pk die op het gebied van comfort en ontwerp de DB-icoon VT 11.5 naar de kroon staken. De actieve loopbaan van de als RAm of DE-4 gekenmerkte stellen begon zeer veelbelovend, onder andere als TEE "Edelweiss" op de verbinding ZUrich - Basel - Straatsburg - Luxemburg - Brussel - Amsterdam, waarbij de reisduur voor toenmalige begrippen fascinerend kort was. Voor de totale afstand van 1050 kilometer had de TEE met 13 tussenstops slechts negen en een half uur nodig hetgeen een gemiddelde snelheid van 110 km/u betekende. De "Edelweiss" was in 1974 ook de laatste inzet van de RAm/DE-4 nadat RAm 501 drie jaar eerder als TEE "Bavaria" bij een ernstig ongeluk nabij Aitrang onherstelbaar beschadigd was. Maar geheel onverwacht kwam uit het verre Canada een prins die de overgebleven RAm en DE4 wakker kuste. In het verre Ontario wilde de Staatsspoorwegmaatschappij Ontario Northland Railway ONR een nieuw tijdvak in het personenvervoer inluiden. Op 9 juni 1977 begon uiteindelijk de voormalige Europeesche TEE in de staat Ontario voor het eerst aan haar nieuwe bestaan als "Northlander" op het 750 km lange traject naar Timmins. Daaraan voorafgaand hadden de treinstellen in Nederland en Zwitserland groot onderhoud gehad. Daar hoorde ook de inbouw bij van nieuwe schijnwerpers, herkennings lichten, nummerborden, signaalhoorns en bellen volgens de Canadese voorschriften. Ook kregen de rijtuigen nog in hun oude vaderland de elegante kleuren geel en blauw van de ONR. De TEE treinstellen werden snel een succesnummer, zeker omdat de "Northlander" door een sprookjesachtig landschap reed. De reistijd van ongeveer 11 uur was voor Canadese begrippen zeer acceptabel. Belangrijker vond men de ongewoon comfortabele reisbelevenis. De storingsgevoelige motorwagens werden echter na veelvuldig uitvallen aan het begin van de jaren '80 door beproefde GM locs van het type FP7 vervangen. In deze samenstelling reed de "Northlander" tot 1992. Opnieuw leek het sprookje op een kerkhof voor afgedankte railvoertuigen te eindigen. Maar toen haalde de Zwitserse Vereniging TEE-Classics 5 wagons terug naar Europa. Overigens met belangrijke hulp van de firma Märklin, die de beroemde trein al snel na haar terugkeer in Göppingen tentoon kon stellen. Het transport van de haven van Hamburg naar het Schwabenland nam de V 200 007 op zich. Daardoor is de kleine Northlander ook in het land van de miniatuur landschappen een realistische blikvanger geworden. Er is geen ander TEE treinstel dat tweemaal tot TV-ster is uitgeroepen! Eisenbahn Romantik wijdde twee afleveringen aan deze trein: "Van TEE tot Northlander" beschrijft met historische beelden de inzet in Europa en in het bijzonder ook in Canada. "Eenmaal Ontario - Northland en terug" geeft een beeld van de avontuurlijke terugvoer-aktie van North Bay in Ontario naar de haven van Hamburg. Beide afleveringen zijn te vinden in de mediatheek van de ARD en op Youtube. En hoe staat het met het "happy end" waarmee eigenlijk elk sprookje eindigt? Dat is er in meerdere opzichten. De vijf voormalige "Northlander" wagons bevinden zich tegenwoordig in het Nederlands Transport Museum (www.nederlandstransportmuseum.nl) waar men begonnen is met de restauratie. De bedoeling is dat de grote, in 2012 buiten bedrijf gestelde, Northlander vanaf 2025 of 2026, voorzien van moderne Siemens motorwagens, op haar oude stamlijn terugkeert. Op schaal zal het perfecte Märklin-Insider-model van dit legendarische Europees-Canadese treinstel in ieder geval blijven herinneren aan deze buitengewone trein.